Zaburzenia wzwodu u mężczyzn z dolegliwościami ze strony dolnychdróg moczowych.
Jan Powroźnik
Kierownik specjalizacji: dr n.med. Przemysław Szostek
Kierownik Kliniki Urologii CMKP: dr hab.n.med. Jakub Dobruch
Zaburzenia erekcji są zdefiniowane jako niezdolność do uzyskania i/lub utrzymania wystarczającej erekcji, niezbędnej do umożliwienia odbycia satysfakcjonującego stosunku płciowego. ED może mieć wpływ na zdrowie fizyczne, psychiczne i może mieć znaczący wpływ na jakość życia (QoL) u chorych i ich partnerów. Istnieje coraz więcej dowodów, że ED może być wczesnym objawem chorób naczyń wieńcowych i chorób naczyń obwodowych.
Dane z badań epidemiologicznych wykazały, spójne i przekonujące dowody na związek pomiędzy LUTS / BPH i ED u starzejących się mężczyzn i jest to niezależne od wieku, chorób współistniejących oraz stylu życia. Massachusetts Male Aging Study (MMAS-7) wykazało związek między LUTS oraz zaburzeniami seksualnymi u > 12.000 mężczyzn w wieku 50-80 lat. W badaniu brało udział USA i 6 krajów europejskich (Francja, Niemcy, Włochy, Holandia, Hiszpania i Wielka Brytania).
- 83% mężczyzny uważała się za aktywnych seksualnie
- Całkowita częstość występowania LUTS wynosiła 90%
- Tylko 19% mężczyzn z LUTS szukało pomocy medycznej
- Tylko 11% zostało leczonych z tego powodu
Pierwszym krokiem w ocenie ED i LUTS jest zawsze szczegółowy wywiad (seksualny również). Patofizjologia zaburzeń erekcji może być pochodzenia naczyniowego, neurogennego, anatomicznego, hormonalnego, wywołanego lekami i/lub stanem psychicznym. Biorąc cała historię choroby można wykazać jedną z wielu typowych schorzeń związanych z zaburzeniami erekcji.
Kwestionariusz International Index of Erectile Function (5,15)
- Dotyczy ostatnich 4 tygodni
- Wynik ≤ 21 pkt. ED
International Prostate Symptom Score (IPSS)
IPSS jest kwestionariuszem, składający się z siedmiu pytań o objawy i jednym dotyczącym pytanie o QoL. IPSS jest klasyfikowany jako:
- bezobjawowe (0 punktów),
- łagodne objawy (1-7 punktów),
- mierne objawy (8-19 punktów),
- poważnie objawy (20-35 punktów).
Badania laboratoryjne
- Glukoza na czczo lub stężenie Hb glikowanej, profil lipidowy.
- Badania hormonalne obejmujące poranne próbki całkowitego testosteronu (LH i PRL)
- Próg stężenia testosteronu do utrzymania wzwodu jest niski
- Badanie ogólne moczu
- Dzienniki mikcji
- DRE (>30 ml)
- PSA (PV > 40 ml), PSA > 1,6 ng/ml - 50 lat,
> 2,0 ng/ml - 60 lat,
> 2,3 ng/ml - 70 lat.
- TAUS/TRUS
- TAUS/CT/MRI
- PVR
- Qmax - 15 ml/s
- Stężenie kreatyniny
- UDS
- Uretrocystoskopia
Styl życia w ED (MMAS-7)
- Zdefiniować odwracalne czynniki ryzyka.
- Zaburzenia metaboliczne, zaburzenia sercowo - naczyniowe.
- Zmiana stylu życia oprócz poprawy erekcji, może poprawić ogólny stan zdrowia.
Zmiany stylu życia mogą być przeprowadzane samodzielnie lub wraz z terapią PDE5I. Efekty terapeutyczne PDE5I mogą być zwiększone, gdy inne choroby współistniejące lub czynniki ryzyka są eliminowane. Efekty po trzech miesiącach po rozpoczęciu zmian w stylu życia.
Trzy selektywne PDE5Is został zatwierdzony przez EMA w leczeniu ED. Każdy z tych leków wymagają stymulacji seksualnej.
W 2007 roku EMA zatwierdziła Tadalafil w codziennym leczeniu ED i LUTS. U pacjentów zalecana dawka wynosi 5 mg / 24 h. Dawkę można zmniejszyć do 2,5 mg /24 h.
- Krótko lub długo działający PDE5I
- Częstotliwości współżycia
- Ewentualne wady
Sildenafil - 1998 r. i był pierwszym PDE5I dostępnym na rynku.
- Dawki 25, 50 i 100 mg.
- Skuteczność do 12 godzin.
- Działania niepożądane są na ogół łagodne i przemijające wraz ze stosowaniem.
Tadalafil - 2003 r.
- 10 mg i 20 mg na żądanie
- Skuteczność utrzymuje się przez 36 godzin
- Działania niepożądane są na ogół łagodne i ograniczone w ciągu stosowania
Wardenafil - 2003 r
- Dawki 5 mg , 10 mg i 20 mg.
- Skuteczność 6 – 8 godzin.
- Działania niepożądane są na ogół łagodne i samoograniczające w ciągu stosowania.
Bezpieczeństwo kardiologiczne
- Żaden z PDE5I nie miał wpływu na całkowity czas próby wysiłkowej i czas do wystąpienia objawów niedokrwienia mięśnia sercowego u mężczyzn ze stabilną dławicą piersiową.
- W rzeczywistości, leki te mogły nawet poprawić test wysiłkowy.
Zastosowanie przewlekłego przyjmowania leku lub przyjmowanie leku na żądanie jest dobrze tolerowane, o podobnym profilu bezpieczeństwa.
- Azotany są bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania PDE5I
- Akumulacja cGMP i nieprzewidywalny > RR
- Czas interakcji między azotanami organicznymi i PDE5I zależy od PDE5I i azotanu używanego.
- 24 h - sildenafil / wardenafil – T ½ - 4 h
- 48 h - tadalafil - okres półtrwania – T ½ 17,5 h
- ścisła obserwacja medyczna
Leki p/nadciśnieniowe
- ACEI
- ARB
- CCB
- β –bloker
- leki moczopędne
Interakcje z α-blokerem
- Sildenafil - 25 mg (Doksazosyna - ostrożnie)
- Wardenafil - pacjent jest stabilny przyjmując α-bloker.
- Tadalafil - Doksazosyna – nie, tamsulosyna tak.
- Leki hamujące CYP34A ( np. ketokonazol, erytromycyna, klarytromycyna)
- Leki indukujące CYP34A ( fenobarbital, fenytoina, karbamazepina).
- Ciężkie zaburzenia czynności nerek lub wątroby mogą wymagać dostosowania dawki, bądź całkowitego zrezygnowania ze stosowania leku.
- Brak odpowiedniej stymulacji seksualnej
- Niecierpliwy
- Brak odpowiedniej dawki
- Sildenafil i wardenafil – zależne od posiłku (szczególnie tłusty)
- Tadalafil
- Przyjmowanie dobowej dawka PDE5I.
α1-blokery
- Alfuzosyna
- Doksazosyna
- Sylodosyna
- Tamsulozyna
- Terazosyna
- Skuteczność ( 30-40% IPSS, Qmax 20 -25%)
- PV < 40 ml
- Zaburzenia wytrysku
- = Libido
- AUR
- Osłabienie, zawroty głowy i niedociśnienie tętnicze.
- Doksazosyna i terazosyna
- alfuzosyna i tamsulosyna
- Sylodosyna
IFIS
- Wszystkie grupy
- Tamsulosyna
- Sylodosyna?
Inhibitory 5α-reduktazy (5-ARIs)
- IPSS 15-30%
- PV - 18-28%
- Qmax 1,5-2,0 ml/ s
- PSA
- AUR
- PV > 40 ml
- zmniejszenie libido
- zaburzenia erekcji
- zaburzenia wytrysku
- ginekomastia rozwija się u 1-2% chorych.
α1-adrenolityki + inhibitory 5α-reduktazy
- Monoterapia
- wzrostu Qmax , IPSS, PVR
- AUR
- Zaburzenia wytrysku
- libido
PDE5I – do codziennego stosowania – Tadalafil 5 mg i 2.5 mg
- zmniejsza napięcia mięśni gładkich
- zwiększa ukrwienie i dotlenienie tkanek
- PDE5I może zmniejszyć przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego i pęcherza moczowego
Tadalafil 5 mg
TURP
- Qmax (+ 162%)
- IPSS (-70%)
- QoL (-69 %)
- PVR (-77%)
- wsteczny wytrysk (65,4% po TURP vs. 18,2% po TUIP)
- zaburzenia erekcji (6,5% po TURP)
- OP jest najstarszym leczeniem chirurgicznym BPO
- procedura Freyer’a lub procedura Millin’a.
- OP jest leczeniem z wyboru w dużych gruczolakach (> 80-100 ml).
- IPSS – (12.5-23.3 pkt.)
- QoL - 60-87%
- Qmax - 375% (+ 16.5-20.2 ml/s )
- PVR - 86-98%
- ED - TURP = OP
TUMT
- TUMT < TURP
- Qmax (70%)
- AUR
- Dysfunkcje seksualne
- F/U
TUNATM
- TUNATM < TURP
- PV < 75 ml
- AUR
- ED
Laserowe zabiegi prostaty
532 nm ("Greenlight") - laserowa waporyzacja prostaty
- ED - OP= TURP = Greenlight
- IIEF-5 > 19, ED > 6, 12 i 24 miesiącach.
Cewka sterczowa - lift
- Wyciąg na płaty gruczołu krokowego
- IPSS (-39% do -52%)
- Qmax (+ 32% do + 59%)
- QoL (- 48% do -53%).
- ED – bez wpływu.